En toch is er dat stemmetje, diep van binnen.
Dat stemmetje dat zegt dat ik eigenlijk iets “moet” met mijn leven, mijn vrije tijd. Dat ik mijn kennis en ervaring in moet zetten voor de samenleving, als vrijwilliger, in de wijk of desnoods als zelfstandig ondernemende coach.
In de veranderingen van de komende tijd zal technologie haar verantwoordelijkheid niet kunnen ontlopen. De technicus en de technoloog zullen vaker met gewetensvragen worden geconfronteerd over kosten, praktisch nut en invloed op de aarde en de kwaliteit van onze leefwereld, en daarover bewuster transparant en openhartig moeten communiceren.
Wat er nu in de USA gebeurt heeft natuurlijk impact op de rest van de wereld, maar mijn vermoeden is dat het einde van de machtsperiode van de USA nu in gang is gezet. Door de binnenlandse gevolgen van armoede, rellen en revolutie en langzame instorting van het bedrijfsleven zal het volk het meeste lijden. Het zal Amerika waarschijnlijk net zo vergaan als zovele andere landen waar een omwenteling plaatsvond, en dat is allerminst een fijn idee.
De Corona pandemie legt gelukkig een aantal aspecten van het verschijnsel #OngezondheidsEconomie bloot. Het accent lijkt meer te verschuiven naar preventie en gezondheid, terwijl de reguliere (niet-corona-gerelateerde) zorg anders bekeken wordt. De toekomst zal uitwijzen in welke richting deze ontwikkeling zich voortzet.
Ik hoor weinig achtergronden, en het lijkt alsof men verwacht dat iedereen de juiste technisch-wetenschappelijke basiskennis heeft. Maar dat is niet zo. De meeste mensen volgen de overheid omdat ze niet beter weten. Een grote groep is gefrustreerd door alle beperkingen, anderen geloven er niet in, en weer anderen begrijpen de soms zeer tegenstrijdige maatregelen niet.
Het leven van die vogel is best eenvoudig, eigenlijk bij alle dieren wel. De dagelijkse bezigheden bestaan uit eten en drinken, slapen, zichzelf voortplanten en zorgen dat je gevaren uit de weg gaat. Dat is hard werken, maar ondertussen vinden ze tijd om nieuwsgierig te zijn, nieuwe mogelijkheden te ontdekken en te anticiperen op veranderingen in de omgeving. Natuurlijk zijn er ook gewelddadigheden en roofdieren waar je voor op moet passen. En er is niet altijd genoeg te eten voor iedereen. Maar het leven kent een natuurlijke cadans, zonder al te veel complexiteit. De meeste mensen willen dat eigenlijk ook, verlangend naar rust en een overzichtelijk bestaan. Alleen krijgen ze dat maar zelden. En dat doet de mens vooral zichzelf aan.
Joseph was een begenadigd schilder geweest. In zijn eigen stijl legde hij scénes vast, verstilde momenten waarin de tijd even vertraagt en een verborgen boodschap loslaat. Meestal een gematigd positief beeld, hoogst zelden donker en koud. Toch zat het spel van licht en donker in al zijn werk, net als in zijn denken en levenswijze. Voorspoed en tegenslag wisselen elkaar af, en beide hebben hun nut, net als regen en zonneschijn. Als het meezit moet je oogsten, en als het tegenzit is het tijd om afstand te nemen en te bezinnen.
Je weet nog wat we altijd tegen elkaar zeiden: hoe mensen ergens over denken, wat ze daarover tegen anderen zeggen, en wat ze uiteindelijk doen, zijn vaak drie heel verschillende dingen. Je mag ze hypocriet noemen, of leugenaars, maar uiteindelijk gaat het alleen om wat ze doen, hoe ze dingen omzetten en hoe ze ons behandelen. Al het andere telt niet echt mee, ook al voel je je aangesproken, of oneerlijk behandeld.
Het woord “Ego” heeft de laatste decennia een wat negatieve bijsmaak. “Een groot ego hebben” of “je ego laten strelen” duidt op een overdrijving van het belang wat iemand aan zichzelf hecht. Als iemand egocentrisch is, heet het dat hij alleen zijn eigen belangen nastreeft, en zichzelf schaamteloos in het middelpunt van zijn wereld plaatst. Is zo iemand bovendien ook nog egoïstisch, dan laat hij anderen lijden door selectief geen rekening met hen te houden, hun gevoelens of belangen.
Toch geven we iemand die teveel aan anderen denkt en zichzelf wegcijfert de goede raad om een “gezonde dosis egoïsme” te kweken. Iemand die helemaal verloren raakt in de complexiteit van de gemeenschap moet “zichzelf meer centraal stellen” bij zijn besluiten en overwegingen. Met dit soort adviezen kan iemand minder kwetsbaar en bewuster door het leven gaan.
Het is ons hoogste ideaal: maximale keuzevrijheid hebben en zelf weten wat goed voor je is.
Alsof je een menukaart voor jouw leven hebt met alle mogelijkheden die er zijn. Wat overblijft na jouw keuze verdwijnt in een anoniem afvalbakje.
Dat past in een tijd waarin individualisme ongebreideld groeit ten koste van verantwoordelijkheidsgevoel voor het wel en wee van anderen. Opofferen doe je alleen maar voor eigen gewin, of omdat je naasten daar op termijn profijt van kunnen trekken. Je moet er zogezegd meer uithalen dan je erin steekt.
Maar ik stel mezelf vaak de vraag: zijn we echt zo vrij?
